ەكى ەرتكى كەزدەسۋ وڭىردەگى جاعدايعا وزگەرىس اكەلدى. فوتو: Scroll.in.

جۇما كۇنى قىتاي باسشىسى شي جينپيڭ ەلىنە ساپارلاي كەلگەن سولتۇستىك كورەيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى لي يوڭ حومەن كەزدەستى جانە اقش پەن سولتۇستىك كورەيانىڭ ىمىراعا كەلۋىن ءۇمىت ەتەتىنىن ايتتى. ول سوزىندە: «تاراپتار ءوزارا جاقىنداسىپ، ءبىر-ءبىرىنىڭ زاڭدى مۇددەلەرىن ساقتاۋى كەرەك»، – دەگەن.

بيىل ماۋسىم ايىندا اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ پەن كورەي حالىقتىق دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭ جوعارى باسشىسى كيم جوڭ ۋن سينگاپۋردا تاريحي كەزدەسۋ وتكىزدى. بۇل كورەي تۇبەگىندەگى داعدارىسقا بەتبۇرىس اكەلدى. بىراق، جارتى جىل ۋاقىت وتسە دە، اقش-كحدر اراسىندا يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ تۋرالى ناتيجەلى كەلىسىم بولمادى.

بۇعان سەبەپ كوپ جانە ايقىن دەۋگە دە بولادى. سەبەبى، ەكى ەل اراسىندا جاڭادان ورناي باستاعان ديپلوماتيالىق بايلانىستار ۇكىمەتتەر اراسىنداعى تۇسىنىستىكتى تەرەڭدەتۋگە جەتكىلىكسىز بولىپ وتىر. ونىڭ ۇستىنە، بۇعان دەيىن تىكەلەي بايلانىستاردىڭ بولماۋى اقش پەن كحدر اراسىنداعى سەنىمدىلىككە دە ءوز اسەرىن تيگىزۋدە. سولتۇستىك كورەيانىڭ استىرتىن قولداۋشى ەلدەردىڭ دە وزىندىك ىقپالى بولۋى مۇمكىن. ءتىپتى، ەكى ەل اراسىندا يادرولىق قارۋسىزدانۋعا بايلانىستى تۇسىنىك تە بىردەي ەمەس.

قۇراما شتاتتار سولتۇستىك كورەيانى ءوزىنىڭ بارلىق يادرولىق قارۋلارىنان باس تارتىپ، يادرولىق باعدارلامالارىن جويۋ تۋرالى ناقتى شارا قابىلداۋىن تالاپ ەتەدى.   دەگەنمەن، سولتۇستىك كورەيا تارابى يادرولىق سىناق نىساندارىن جويۋ، تۇتقىنداعى امەريكالىقتاردى بوساتۋ سىندى بىرقاتار ناقتى شارالاردى اتقاردىق دەپ سانايدى. ولار ەندى اقش-تىڭ سانكتسيالارىن جەڭىلدەتۋ ارقىلى جاۋاپ بەرۋىن كۇتەدى.

ال، قىتاي باسشىسى بۇل رەت قوس تاراپتى دا بىردەي قادام جاساپ، العا جىلجىۋعا شاقىردى. كحدر-نىڭ سىرتقى ىستەرگە جاۋاپتى لاۋازىمدىسى لي يوڭ حو بەيجىڭگە رەسمي ساپارلاي بارۋدان بۇرىن، اقش پەن قىتاي باسشىلارى ارگەنتينادا باس قوسىپ، كەلىسسوز جۇرگىزگەن ەدى. سول كەزدەسۋدە سولتۇستىك كورەيا ماسەلەسى دە تالقىلانعان. قىتاي باسشىسىنىڭ بۇل رەت اقش پەن سولتۇستىك كورەيانى ىمىراعا شاقىرۋىنا دا، سول رەتكى كەزدەسۋدىڭ وزىندىك ىقپالى بار.

ال، سولتۇستىك كورەيا لاۋازىمدىسىنىڭ بەيجىڭگە بارۋداعى باستى ماقساتى دا كحدر ماسەلەسى بويىنشا اقش پەن قىتاي باسشىلارى اراسىنداعى كونسەنسۋستى نەمەسە پىكىر ايىرماشىلىعىن ءبىلۋ بولاتىن. قىتاي توراعاسى شي جينپيڭمەن كەزدەسۋدەن بۇرىن لي يوڭ حو قىتاي ءسىم باسشىسى ۋاڭ يمەن كەڭەس وتكىزگەن. ۋاڭ ي وعان قىتاي-اقش اراسىنداعى كەلىسسوزدىڭ ناتيجەلەرى تۋرالى حاباردار ەتكەن.

قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كەشەگى رەسمي مالىمدەمەسىندە ايتىلۋىنشا، لي يوڭ حو قىتاي باسشىسىنا، كحدر بيلىگى كورەي تۇبەگىنىڭ يادرولىق قارۋسىزدانۋ پروتسەسىن جۇزەگە اسىرۋعا جانە بۇل بارىستا قىتاي تارابىمەن تىعىز بايلانىستى ساقتاپ، قىزمەتتەردى ۇيلەستىرۋگە كەپىلدىك بەرگەن.

ال، وڭتۇستىك كورەيالىق «يونحاپ» اگەنتتىگىنىڭ حابارىندا، اتى اتالماعان اقپارات كوزىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ، لي يوڭ حونىڭ قىتاي ساپارى سالقىنداي تۇسكەن كحدر-كحر قاتىناسىن جاقىنداستىرۋعا باعىتتالعانىن ايتادى.

بۇل جاعدايلار سولتۇستىك كورەيا ماسەلەسى بويىنشا، اقش-قىتاي نەمەسە سولتۇستىك كورەيا-قىتاي اراسىنداعى بايلانىستاردىڭ جاڭا باعىتقا قاراي ءوربيتىنىن كورسەتكەندەي. الداعى ۋاقىتتا، اقش-قىتاي قاتىناسىنىڭ جاقسارۋى نەمەسە كەرىنە كەتۋى سولتۇستىك كورەيا ماسەلەسىنە ىقپال ەتۋى بەك مۇمكىن.

“The Qazaq Times”