"ۇلكەن جيىرمالىق" سامميتىندەگى ليدەرلەر. فوتو: Reuters.

قاراشانىڭ سوڭعى كۇنى ارگەنتينانىڭ ورتالىق قالاسىندا باستالعان G20 ءسامميتى ءوز مارەسىنە جەتتى. الەمنىڭ الدىنعى قاتارلى ەكونوميكاسىنا يە ەلدەردىڭ ليدەرلەرى باس قوسقان جيىننىڭ ورتاق دەكلاراتسياسى جاريا بولدى. دەكلاراتسيا الەم ەكونوميكاسى، قاۋىپسىزدىگى مەن تۇراقتىلىعىنا تىكەلەي قاتىسى بار دەگەن ماسەلەلەردى تاقىرىپ ەتتى. ەڭ ءبىر باسىمدىق ەتكەن ماسەلە، تاعى دا سول حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك پەن ساۋدا-ەكونوميكالىق ەرەجەلەردى ساقتاۋ ماسەلەسى بولدى.

سونداي-اق، جيىن بارىسىندا بىرقاتار ەلدەردىڭ باسشىلارى جەكەلەگەن كەزدەسۋلەر وتكىزىپ، تۇيتكىلدى ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنىن شەشۋگە تىرىستى. سولاردىڭ قاتارىندا، اقش پەن قىتاي باسشىلارىنىڭ، فرانتسيا پرەزيدەنتى جانە بريتانيا پرەمەرىنىڭ ساۋد ارابياسىنىڭ حانزاداسىمەن وتكىزگەن ديالوگى، سونداي-اق، رەسەي پرەزيدەنتى مەن گەرمانيا كانتسلەرىنىڭ كەزدەسۋى ەل نازارىن كوبىرەك اۋداردى.

 

اقش پرەزيدەنتى مەن قىتاي توراعاسىنىڭ كەلىسسوزى:

كەلىسسوز وسىعان دەيىن دە الەم ەلدەرىنىڭ نازارىندا بولىپ كەلگەن. بۇل كوپتەن جالعاسقان جانە الەم ەكونوميكاسىنا كەرى اسەرىن تيگىزەدى دەپ قاۋىپتەنگەن ساۋدا سوعىسىنىڭ تاعدىرىن شەشۋى مۇمكىن دەپ كۇتىلگەن. تاراپتار ساۋدا سوعىسىنىڭ «ۋاقىتشا ءبىتىمىن» جاساستى دەۋگە بولادى. ارگەنتينا ۇستەلىندە ايتىلعان ۋادەگە ساي اقش-قىتاي اراسىندا كەلىسسوزدەر وتكىزىلىپ، الداعى 90 كۇن ىشىندە ءىستى ءبىر جاعىنا شىعارۋى ءتيىس بولدى. تاراپتار پىكىر بىرلىگىنە كەلىپ جاتسا، ساۋدا سوعىسىنىڭ بۇلتى سەيىلمەك. ايتالىق، 2019 جىلدىڭ العاشقى كۇنىنەن باستاپ قوسىمشا كەدەندىك سالىق الىنىپ تاستالماق. ال، كەلىسسوزدەر كەرى باعىتتا دامىپ، ۋاشينگتون مەن بەيجىڭ ءبىر-ءبىرىن تۇسىنبەي جاتسا اق ءۇيدىڭ 10 پايىزدىق قوسىمشا كەدەن سالىعى بىردەن 25 پايىزعا كوتەرىلمەك. كەزدەسۋدە بۇدان وزگە دە ماڭىزدى ماسەلەلەر تۋرالى كەلىسىمگە قول جەتكىزدى. «ترامپ-شي كەلىسسوزى» تۋرالى ارنايى توقتالعان ەدىك.

 

ماكرون مەن مەي ساۋد ارابياسىنىڭ حانزاداسىنا بىردەي تالاپ قويدى

فرانتسيا پرەزيدەنتى مەن ساۋد ارابياسىنىڭ تاق مۇراگەرى اراسىنداعى كەزدەسۋدە جۋرناليست حاشوگگيدىڭ ءىسى جانە يەمەن ماسەلەسى ءسوز بولدى. پرەزيدەنت ماكرون حانزادا بين سالماننان حاشوگگي ءىسىن تەرگەۋگە حالىقارالىق ماماندار توبىن قوسۋدى تالاپ ەتتى. سونداي-اق، يەمەن داعدارىسىن تاقىرىپ ەتكەن ساياسي پروتسەستى جەدەل باستاۋ كەرەكتىگىن ورتاعا سالدى. ەكەۋارا كەزدەسۋدەن كەيىن فرانتسيا تارابى جاريا ەتكەن رەسمي مالىمدەمەدە، جۋرناليست حاشوگگي ىسىنە بايلانىستى ەۋروپالىق ليدەرلەردىڭ پىكىرى ءبىر جەردەن شىعاتىنى ەسكەرتۋ رەتىندە ايتىلدى. بۇل دەگەنىمىز، ساۋد ارابياسى ءوز ەلشىلىگىندە ولتىرىلگەن ءجۋرناليستىڭ ىسىنە بايلانىستى تولىق جاۋاپ بەرمەيىنشە، ادام قۇقىعى مەن ءسوز بوستاندىعىن العا تارتقان باتىس ەلدەرىنىڭ كەرى قايتپايتىنىن اڭعارتتى.

جامال حاشوگگي تاقىرىبى ساۋد حانزاداسى مەن بريتانيا باس ءۋازىرى اراسىنداعى كەزدەسۋدە دە ايتىلدى. بريتانيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى تەرەزا مەي حاشوگگي ءىسىن تەرگەۋدى قۋزاستىردى جانە بۇل رەتتە تۇركيا بيلىگىمەن ىنتىماقتاستىق ورناتۋ كەرەك ەكەنىن دە ەسكەرتتى.

“The Qazaq Times”