Almatıda jerüsti-aspalı ötkelderdiñ lifti istemeydi

Almatı qalasında jıl sayın tek kütim-babına jüzdegen million qarjı bölinetin jerastı jäne jerüsti-aspalı ötkelderdiñ siqı adam körgisiz. Twrğındardıñ ötinişi boyınşa redakciya tilşisi qaladağı birqatar nısandı aralap kördi.

Almatı qalasında 100-den asa jerüsti jäne jerastı jürginşiler ötkeli bar. Mwnday ötkeldermen ötu bärine birdey ıñğaylı emes. Egde jastağı adamdar men balalı ata-analarğa, densaulıq jağınan mümkindigi şekteuli jandar men qolında jügi bar adamdarğa tipti qiın. Arbamen jüretinderge pandus öte tik jasalğan, joğarığa köteriluge äldekimniñ kömegi kerek. Tömenge tüsu öte qauipti. Velosipedpen jüru de oñay emes. Pandustardıñ kölbeuligi tehnikalıq talapqa say emes. Mıñdağan twrğın jer betinde retteletin ya rettelmeytin belgisi joq iri avtomagistral'dardan tek jerüsti ya jerastı ötkelderimen künine birneşe ret ötuge mäjbür. Mwnı qiınsınğan keybir jürginşiler joldı kesip ötuge täuekel etip, soñı qayğılı, kemi zardaptı jağdaymen de ayaqtalıp jatadı.

Naurızbay audanı äkimdiginiñ aldında ornalasqan jeristi-aspalı ötkel. Lifti qirağan, pandusı tım biik. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Halıqaralıq täjiribede türli deñgeydegi ötkelder qwrılısınıñ köbeyui – qala biligi üşin adamğa qarağanda avtokölik bastı orında ekenin körsetedi. Ädette, jerüsti-aspalı ötkelder boy kötergen jerde jayau jürginşilerdiñ ölimi artadı.

Ötkelderdiñ körneki jabını jauınnan qorğanış bola almaydı. Qıstıgüni baspaldaq betin tayğaq mwz qaptaydı. Jürip-twruğa qolaysız. Tobığı tayıp, mertikkender de az emes. Däl osığan wqsas sebeppen zardap şekkenderdiñ arnayı esebi jürgizilmeydi.

Naurızbay jäne Alatau audandarındağı jerüsti ötkelderi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Özin El'mira İldebay dep tanıstırğan jayau jürginşi «ötkeldiñ adamdarğa arnap salıbağanına» qapalı.

– Mına aspalı köpir dwrıs salınbağan, tım biik äri baspaldağı da tik ornatılğan. Men mwğalimmin. Jürisi bayau, adımı qısqa balalar men qarttarğa qiın. Döñgelekke arnalğan qosjol pandusı iske tatımsız. Sonı salğandar balasın arbamen iterip kötersin, köremiz sonda... qara teriñ şığadı. Adamğa arnap salınsa, bwlay bolmas edi. Perğauınnıñ basına twrğızılatın piramidanı saluğa jegilgen qwldarğa arnalğanday. Qalasañ da, qalamasañ da osı jaraydı degendey. Liftiniñ twrqı anau, salınğalı bir qoldana almadıq, özim ayağımdı sılt basam, qaytemiz, jüremiz osılay künde. Jwrttı oylağan adam bar ma, eşkimdi qızıqtırmaydı, qalada jürip auruımız asqınadı osılay, – deydi aşınıp.

Qoğamdağı qozğalıs jağınan qoldauğa mwqtaj toptardıñ fizikalıq quatı men uaqıtın ünemdeuge arnalğan liftilerdiñ tügel derligi jwmıs istemeydi. Äytpese, qalanıñ är audanına ötkelderdi kütip-wstauğa, jöndep-jaraqtauğa qarjı bölinip, tender oynatılıladı. Biraq jurnalist aralağan nısandarda is jüzinde qajetke jarap twrğan bir lift kezikpedi. Barlığı äbden tozğan, köbi bülingen: şağılğan äynek, bwzılğan esik.

Äbden tozğan liftilerdiñ biri. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

Transport salası boyınşa sarapşı Roman Barabanov transport infraqwrılımınıñ sapasına köñil tolmaytının aytadı.

«Jerastı-üsti ötkelderiniñ jağdayı qanağattandırmaydı. Azamattarğa qolaysız.Äuelden-aq bağdarşammen jürip ötuge ıñğaysız avtoban jol emes, qarapayım köşe salu kerek edi. Ökinişke qaray, avtoköligi barlarğa qarağanda jürginşilerdiñ köptigine qaramastan, tañdau jayau jüretinderge emes, avtomobil'ge ıñğaylap jasaldı. Balalar arbasına ärqaysına 5 litr su qwyılğan tört bötelkeni salıp, künine birneşe ret arı-beri eşkimniñ kömeginsiz süyrep-tasıp körgen soñ-aq qanşalıqtı auır ekenin sezinuge boladı», – deydi ol redakciya tilşisine.

Tım tik ornalasqan pandus siyaqtı «qwrılımnıñ» ıñğaysızdığı sebepti Barabanov bıltır 5 jerastı ötkeliniñ üstinen jol betinen arnayı ötpe jasalıp, bağdarşam qoyılğanın jetkizdi. Äkimdiktiñ şarasızdıqtan qabıldağan bwl şeşiminiñ soñı jerastı ötkelderdiñ eşkimge qajetsiz «jertölege» aynaluına äkelui mümkin. Däl solay aspalı ötkelderge balama tetik qaralar ya qaralması äzirge belgisiz.

Liftiniñ jwmıs isteui men sapasına jauaptı mekemeler eşqanday monitoring jürgizbeydi. Foto: QT / Kültegin Aspanwlı

The Qazaq Times