Qazaqstanda soñğı künderi Mäjilis deputatı Nikita Şatalovqa qatıstı tuındağan dau qoğamdağı sayasi jäne äleumettik polyarizaciyanıñ tağı bir körinisi boldı. Bwl oqiğa antikrizistik kommunikaciyanıñ mañızdılığın tağı da däleldedi. Alayda, bilik pen deputattıñ alğaşqı reakciyası mäseleni şeşu ornına, onı odan äri uşıqtırıp jiberdi. Bwl turalı belgili sayasattanuşı Şalqar Nwrseyit öziniñ älemettik jelidegi paraqşasında "Qazaqstanda “wlttıñ artına tığılu” bilik ökilderiniñ, qoğamda tanımal twlğalardıñ süyikti manipulyaciya taktikası. Mäselen, keşeden beri Mäjiliste “şañıraqqa qaratqış” deputattarmen qatar “orıs bolğanı üşin ğana” sın astına qalatın mäjilismen bar ekenin kördik. Sonday-aq Prezident äkimşiligi men Mäjilis basşılığı antikrizistik kommunikaciyanı müldem tüsinbeytinin körsetti..." dep jazdı.

Biliktiñ alğaşqı reakciyası: Qaytalanatın qatelikter

Antikrizistik kommunikaciyadağı negizgi qağidalardıñ biri – alğaşqı reakciyanıñ mañızdılığı. Dwrıs jäne uaqıtılı berilgen jauap reputaciyalıq dağdarıstı baqılauğa aluğa mümkindik beredi. Biraq Qazaqstan biligi bwl mäselede dästürli äri tiimsiz täsildi tañdadı. Mäjilis pen Prezident äkimşiligi halıqtıñ alañdauşılığına jauap retinde «ol memleketşil azamat» jäne «birlik mañızdı» degen standarttı ritorikanı qoldandı. Bwl reakciya köpşiliktiñ ızasın tuğızıp, senimsizdikti küşeytti.

Şatalovtıñ ünsizdigi de jağdaydı uşıqtırdı. Eger ol eñ basında tüsinikteme berip, qateligin moyındap, şınayı keşirim swrasa, bwl dau basqaşa örbui mümkin edi. Biraq ol uaqıt öte kele ğana pikir bildirdi, onıñ mälimdemesi qoğamdı odan äri aşulandırdı. «Bwl – aqparattıq intervenciya, men oğan qarsı küresemin» degen sarındağı mälimdemesi qoğamnıñ swranısına jauap bermedi. Onıñ ornına, bwl sözder jağdaydı odan äri şielenistirip, bilikke degen senimsizdikti küşeytti.

Qazaqstandağı reputaciyalıq dağdarıs jäne onıñ sayasi saldarı

«Şatalov keysi» qoğamda bwrınnan qalıptasqan problemalardı aşıq körsetti:

  1. Antikrizistik kommunikaciya dağdarısı – Bilik ökilderi qoğammen dialog jürgizudiñ zamanaui täsilderin tüsinbeydi nemese qoldanğısı kelmeydi. Keşirim swrau jäne konstruktivti tüsinikteme beru – älsizdik emes, kerisinşe, jauapkerşiliktiñ körsetkişi.
  2. Sayasi polyarizaciyanıñ küşeyui – Bwl oqiğa etnosaralıq jäne sayasi şielenistiñ artuına ıqpal etti. Qoğamdağı belgili bir toptar bwl daudı öz maqsattarına paydalanıp, wltşıldıq pen etnosaralıq alauızdıqtı uşıqtıruda.
  3. Biliktiñ cenzura men jazalau ädisterine süyenui – Qazaqstanda kez kelgen dağdarıstıq jağday cenzuramen, şekteulermen nemese jazalaumen şeşiledi. Bwl ädis qısqa merzimdi twraqtılıq bergenimen, wzaq merzimdi perspektivada senim dağdarısın tereñdetedi.
  4. Reseylik aqparattıq ıqpaldıñ artuı – Şatalovtıñ sözi reseylik propaganda üşin jaqsı qwralğa aynaldı. Bwl jağday Qazaqstannıñ aqparattıq qauipsizdigi twrğısınan da alañdauşılıq tuğızadı.

Muhoryapov keysimen wqsastıq

Bwğan deyin biznesmen Muhoryapov qazaq jäne orıs tilderi turalı pikir bildirip, qoğamda ülken rezonans tudırğan edi. Onıñ jağdayında da antikrizistik kommunikaciya dwrıs jürgizilmedi. Bwl eki oqiğa bir närseni körsetedi: bilik pen tanımal twlğalar qoğammen qalay dwrıs söylesu kerektigin bilmeydi nemese üyrengisi kelmeydi.

Ne isteu kerek?

Eger Qazaqstan biligi antikrizistik kommunikaciyanı jetildirgisi kelse, tömendegidey qadamdarğa baruı kerek:

  1. Tez jäne aşıq jauap beru – Dau tuındağan sätte bilik nemese jeke twlğalar wzaq uaqıt ünsiz qalmauı kerek. Birden şınayı jauap beru qajet.
  2. Şınayı keşirim swrau jäne tüsindiru – Eger qanday da bir mälimdeme tüsinbestik tudırsa, onı tüsindirip, qajet bolğan jağdayda keşirim swrağan jön.
  3. Resmi wrandardan bas tartu – «Birlik», «wlttıñ artınan tığılu» siyaqtı jalpılama ritorika adamdardıñ senimin arttırmaydı. Onıñ ornına, naqtı swraqtarğa jauap beru kerek.
  4. Qoğammen dialog ornatu – Bilik äleumettik jeliler men qoğamdıq platformalardı tiimdi paydalanıp, halıqtıñ şınayı swranısına jauap berui qajet.

«Şatalov keysi» Qazaqstandağı antikrizistik kommunikaciyanıñ älsizdigin jäne biliktiñ qoğammen baylanıs ornatudağı qatelikterin körsetti. Bwl jağday sayasi polyarizaciyanı tereñdetip, bilik pen halıq arasındağı senim dağdarısın küşeyte tüsti. Eger bilik osınday dağdarıstıq jağdaylardı dwrıs basqara almasa, bolaşaqta mwnday daulardıñ sanı artıp, olardıñ sayasi saldarı auırlay bermek. Antikrizistik kommunikaciya – kez kelgen bilik üşin mañızdı qwral, onı meñgermeyinşe, Qazaqstandağı sayasi twraqtılıq wzaq merzimdi bolmaydı.

The Qazaq Times