Foto: baribar.kz

HH ğasır men HHİ ğasırdı salıstıruğa bolmaydı. Älemdik deñgeyde alıp qarasaq, HHİ ğasırdıñ alğaşqı jiırma jılı älem halıqtarınıñ bir-birine ıqılastanuı, kömek qolın sozuı, mümkindiginşe özderiniñ jaqsı twstarın körsetip, sonı üyrenui, memlekettik twrğıda integraciyağa kiru jağınan jağdaydıñ qanşalıqta damığanın bayqauğa boladı. Mine, osı täjiribege süyenip, älem halıqtarınıñ bir-birimen tığız baylanısqa şıqpay, bir-birine degen qamqorlıq nietpen aralaspasa, örkeniettiñ alğa baspaytını anıq.

Sonıñ bir bölşegi bolıp esepteletin, älemdik deñgeyde örkenietti eldiñ biri retinde tanılğan bizdiñ el, yağni Qazaqstan memleketinde beybitşilik, tınıştıq twrğısınan jaqsı qadamdar jasalıp jatır. Onıñ negizi jılda ötkizilip jatqan adamzattıqqa arnalğan respublikalıq qana emes halıqaralıq auqımdı kölemdegi forumdar, konferenciyalar, basqosular osınıñ birden-bir ayğağı. Mısalı, jaqında ğana elordada Älemdik jäne dästürli dinder liderleriniñ VII s'ezi ötti. Oğan qatısqan Rim Papası Francisk qazaqtıñ wlı filosofı Abaydıñ oyların mısalğa keltire otırıp, qazirgi älemdegi dinniñ mañızı men qajettiligin ayttı. Sözbe söz aytsaq, «adam mäñgilik emes. Sondıqtan biz ekonomikalıq swranıstardı qanağattandıru üşin ğana emes, ruhani dünieni bayıtumen de aynalısuımız kerek. Älemdegi adamdardı ruhani qasietter biriktirse ğana älemde birlik ornaydı. Bwl jaylı qazaqtıñ wlı oyşılı Abay da aytıp ketken. Abay, eñ aldımen, adam bolu qajet degen danalıq bağıttı wstandı» degen edi Rim papası.

Jalpı, tegimiz türki halqı bolğandıqtan,  iştey türki halıqtarınıñ basın birikkenin qalap twramız. Al qazaq eliniñ wstanatın poziciyası – birlik, twtastıq. Öytkeni biz özimizdi alıp bäyterekke teñesek, türki halqı tamırına när berip otırğan bwtağı. Al onıñ jayqalıp, ösui – auızbirşiliktiñ arqası. Sondıqtan bir bäyterektiñ bir basında tamırı, bwtağı dini, japırağı bäriniñ öziniñ atqaratın mindeti bar. Sol sebepti, biz eşqaşan bölinip, jarılmauımız kerek. «Bölingendi böri jeydi» degendey, bölingennen göri, birikkenimiz dwrıs. Sonıñ bir körinisi retinde elimizde Aziyadağı özara is-qimıl jäne senim şaraları jönindegi keñestiñ Vİ sammiti bastaldı. Sol jerde Prezidentimiz Qasım-Jomart Toqaev «Bügin biz bwrın-soñdı bolmağan geosayasi şielenis pen älemdik ekonomikadağı küşeye tüsken dağdarıs jağdayında ömir sürip jatırmız. Bizdiñ aldımızda twrğan mañızdı mindet – tuındağan zor qauip-qaterler jağdayında halıqaralıq qatınastardağı twraqtılıqqa qol jetkizu. Köpjaqtı mehanizmderge tıñ serpin beru jäne aşıq dialogqa oralu asa mañızdı» dep özin mıqtı diplomat retinde körsete bildi.

Astanada älemdik jäne dästürli dinder köşbasşılarınıñ s'ezi ötui, oğan Rim papasınıñ kelui, köp wzamay, tağı bir eleuli şara – Aziyadağı özara is-qimıl jäne senim şaraları jönindegi sammittiñ bastaluı  – osınıñ bir naqtı däleli.

«Birlik bar jerde, tirlik bar» degendey halıqaralıq qatınastarda mümkindiginşe tüsinistikpen söylesu, mäseleni kelisimmen şeşudi jolğa qoyğanbız. Sondıqtan qazaq eliniñ bolaşağı nwrlı boladı dep senemin. Sebebi, özimiz beybitsüygiş halıqpız. Onıñ üstine,  qazaqğımızdıñ bügingi ösip kele jatqan jas wrpağı öte sezimtal, alğır, qabiletti jastar. Olarğa artqan ümitimiz de zor.