قىرعىز ءسىم قىتايدىڭ ساياسي ۇيرەنۋ لاگەرلەرىندە ەتنيكالىق قىرعىزدار جوق دەپ مالەمدەدى. بۇل قىرعىز سىرتقى ىستەر ءمينيسترى شىڭعىس ايداربەكوۆ شىڭجان-ۇيعىر اۆتونومياسىنىڭ توراعاسى شوحرات زاكيرمەن ۇرىمشىدە كەزدەسۋىندە اڭگىمە بولعان. بۇل تۋرالى قىرعىز ءسىم ءباسپاسوز حاتشىسى حابارلادى.
جالپى، كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار ەتنيكالىق قىرعىزداردىڭ قىتايدىڭ ساياسي لاگەرلەرىندە بولۋى جونىندە اڭگىمەلەسكەن.
شۇار -نىڭ توراعاسىنىڭ ايتۋىنشا، ۇساق قۇقىق بۇزۋشىلىق جاساعاندار وسىنداي ساياسي ۇيرەنۋ لاگەرلەرىندە تاربيەلەنەدى. مۇندا ولاردىڭ تەحنيكالىق ماماندىقتار الىپ شىعۋىنا مۇمكىندىكتەر جاسالعان. كەيىن جۇمىسقا تۇرۋلارىنا سەپتىگىن تيگىزەدى.
سونداي-اق، شۇار توراعاسى اتالعان لاگەرلەردە قانداي ءبىر ەتنيكالىق توپتىڭ بارىن جوققا شىعارعان. سونىمەن بىرگە، قىتايدىڭ اتالعان ورتالىقتارىندا ەتنيكالىق قىرعىزداردىڭ بولۋى تۋرالى اقپارات راستالماعان.
الايدا، ايتا كەتەتىن ءبىر جايت، وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا قىرعىز حالقى قىتاي ساياساتىنا قارسى بىشكەكتە بىرنەشە رەت نارازىلىق شەرۋگە شىققان بولاتىن. جينالعاندار ەتنيكالىق قىرعىزداردىڭ سوڭىنا ءتۇسۋدى توقتاتىپ، قىتايداعى قايتا دايارلاۋ لاگەرلەرىندەگى قىرعىز ۇلتىنىڭ ازاماتتارىن بوساتۋدى تالاپ ەتكەن ەدى. سونىمەن قاتار، ءبىر ايدىڭ ىشىندە بارلىق شەت ەل ازاماتتارى قىرعىز ەلىنەن شىعارىلىپ، سوڭعى 10 جىل كولەمىندە قىرعىزستان ازاماتتىعىن العان تۇرعىنداردى ارنايى كوميسسيا قۇرۋ ارقىلى زاڭ بويىنشا تەكسەرۋگە الۋ كەرەكتىگى سەكىلدى بىرنەشە تالاپتار قويدى.
سونداي-اق، قىتايدا تۋىستارى جوعالىپ كەتكەن بىرنەشە قىرعىزستان ازاماتى پرەزيدەنت سوورونباي جەەنبەكوۆتەن كومەك سۇراعان. كەيىننەن قىتايداعى ەتنيكالىق قىرعىزداردى قورعاۋ كوميتەتى قۇرىلىپ، جاعدايدىڭ ءمان-جايىن حالىق پەن بيلىككە ءتۇسىندىرۋ ماقساتىندا جيىن وتكەن ەدى.