«Қазақша сөйле!»: Курьер тұтынушыға дөрекілік танытпағанын айтты. Magnum’ның бойкот бастамасынан кейінгі мәлімдемесі

Бірер күннен бері әлеуметтік желілерде Алматы қаласында Magnum курьері тұтынушының шағым-пікірінен кейін жұмыстан қуылғаны қызу талқыланып жатыр. QT тараптардың пікірін парықтап көрді.

Бұл оқиға қостілді қазақ қоғамын ұстаным тұрғысынан жармақ тараптарға топтады. Сарапшылар мен тіл жанашырларының терең талдама-пайымы тіл мәселесінің өзектілігін аша түсіп, елдік-бірлік жағынан алаңдатты.

Тұтынушы шағымы

Әлқисса, қазнет тармақтарында тараған ақпараттарға қарағанда, алғаш Асылхан Әлімханұлы есімді желі қолданушы Threads парақшасында курьердің мәмілесін сынап жазба жариялаған. Ол Magnum сауда желісінен алғызған тапсырысын қабылдарда курьердің «Қазақша сөйле!» дегенін дөрекілік деп жазады.  

Кейіннен тұтынушы өзіне тапсырыстарды жеткізуге жауапты Magnum E-Commerce Kazakhstan ЖШС директоры шығып, курьерді жұмыстан біржола шығарылғанын хабарлағаны туралы фотоскринін бөлісті.

Дереккөз: Threads желісі

Еркіннің шындығы

QT жағдайдың мән-жайын толық білмек ниетпен тараптарға хабарласып көрді. Курьер болып істеген Еркін тілші сұрағына: 

– Бұл сәуірдің басында Алматы қаласында болды. Тапсырыс берушіні растау үшін аты-жөнін сұрадым орысша жауап берді. Қазақша сөйлей берсеңізші дедім бар болғаны, – деді.

Ол тұтынушыға дөрекілік көрсетпегенін, сыпайы болғанын жеткізді.

– Дөрекілік танытқам жоқ. Танымайтын кісіге қалай дөрекі болам. Қазақша сөйлей берсеңізші дедім болды бір-ақ ауыз сөзбен, – деді ол.

Бір жарым жыл курьер болып істеген Еркін жұмыстан босағанын оқиғаның ертеңінде естіген. Компанияның көлігін айдап жан баққан, отбасылы. 38 жастағы Талдықорғанның тумасының сөзінше, жуырда жұбайы босанады.

«Жүрген жерімде қазақша сөйлеуге үгіттеп жүремін. Ештеңеге таңғалмайтын болып кеттік қой. Көшеде орысша сөйлеп, ойнап жүрген қазақ балаларына да айтам кейде» дейді ол елдегі тіл мәселесіне бейжай қарай алмайтынын білдіріп.

Бойкоттан кейін үн қатқан Magnum 

Оқиғадан бірнеше күн өтсе де не сайтында, не әлеуметтік желілерде ресми түсініктеме бермеген компанияға қоғам қысымы артты. 

4 сәуір талқы күш алып, сенбі күні бойкот бастамасы белең ала бастады. Сәуірдің 5-і QT тілшісі Magnum Cash & Carry ресми өкілдеріне, PR қызметіне хабарласуға тырысқанымен, жауап ала алмады. Magnum баспасөз хатшысы Наталья Кунина не қоңырауға, не желідегі сұрақтарға ләммим демеді.

Компанияның Call орталығына қоңырау соққанда оператор қолына басшылық берген мәтінді оқып берді. Ресми жауап орнына ұсынған бұл ақпараттың қазақша нұсқасында қате көп. Калька аудармадан туғаны байқалады, сауатты редактордың алдынан өтпегені анық білінеді. 

«Біз өз жұмысымызда Қазақстан Республикасының заңнамасын басшылыққа аламыз.

Мемлекетіміздің Конституциясына сәйкес: «Мемлекеттік ұйымдарда, жергілікті өзін-өзі басқару органдарында, және ұйымдарда орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады».

Біз адамдарды ұлтына қарай бөлмейміз және барлық сатып алушыларымызға бірдей қамқорлық жасаймыз. Біз жұмысымыз барысында сатып алушыларды тәрбиелемеуіміз және оларға мәдени немесе басқа да дүниетанымдық талаптар қоймауымыз керек.

Сондықтан біз қызметкерімізді сөйлесу тілі үшін емес, сатып алушымен қарым-қатынас жасау мәнері, жұмыс орнындағы лауазымды асыра сілтеп пайдаланғаны үшін жұмыстан босаттық», – деп оқыды екі оператор да бірдей мәтінді ежектеп. 

Алайда Magnum Cash & Carry жария ресурстарының ешбірінде көпшілік назарына жазбаша немесе видео-аудио реакция білдірмеді.

Бойкот бастамасы желіде жаппай қолдау тапқан соң 5 сәуірдің түнінде сағат 22:00-де Magnum аккаунттарына ресми мәлімет таратты.

«Құрметті ағайын! 

Әлеуметтік желіде Magnum компаниясы курьерді тіл мәселесі үшін жұмыстан шығарды деген ақпарат тарауда. Алайда бұл шындыққа жанаспайды. Жағдайдың мән-жайы мүлдем басқаша. 

Курьердің жұмыстан босатылу себебі — клиенттермен бір емес, екі емес, бірнеше дүркін дөрекі сөйлесіп, қызмет көрсету әдебін қайталап бұзуы.

Біз оған өз қателігін түзетуге жеткілікті уақыт мүмкіндік бердік — ескерту жасадық, сынақ мерзіміне ауыстырдық. 

Алайда, өкінішке қарай, сол уақыт ішінде де әдебі өзгермей, тағы да тұтынушымен араздасып қалды. Келеңсіз оқиғалар қайталанды. 

Артынан шағым түсіп жатты. Содан кейін, амал жоқ, еңбек шартын бұзуға тура келді. 

Біз үшін қызмет көрсету мәдениеті өте маңызды. Сыпайылық пен адамға құрмет бірінші орында.

Курьердің жұмыстан кетуіне тіл емес, мінез-құлқы себеп болды – мұны нақты айтып өткіміз келеді. 

Біз ана тілімізге, яғни мемлекеттік тілге үлкен құрметпен қараймыз.

Бұл жағдай мемлекеттік тілге қатысты болып қабылданғанына өкініш білдіреміз.

Құрметпен, Талгат.

Magnum командасы».

Magnum’ның желіде комментарий жазу мүмкіндігін шектеген жазбасы. Фото-скрин: Instagram

Magnum E-Commerce Kazakhstan ЖШС курьерін тіл мәселесіне емес, қызмет әдебіне қатысты босатқанын мәлімдеді. Курьерге бұрын да бірнеше мәрте ескерту берілгеніне еш айғақ ұсынбаған. Тұтынушы-курьер арасында болды деген дөрекілік жағдайына дәлел жарияланбады. Желі жұртының басым бөлігі курьердің «Қазақша сөйле!» деген ескертпесі дөрекі айтылғанның өзінде бірден жұмыстан қуып, қатаң шара қолданылғанына наразы. Төрт жыл алдын тіркелген компанияда қазір жүздеген курьер бар. Statsnet дерегінше, былтырғы қаржылай түсімі 155 млрд теңгеден асқан.  

Курьерді босатуды мәселенің шешімі көрген Magnum E-Commerce Kazakhstan ЖШС-ның екі құрылтайшысы бар. Олар – Magnum Cash&Carry және Kaspi Магазин компаниялары. 

Бұған дейін 200 филиалы бар Magnum түбіртектерін тек 15 жылдан кейін белсенді тұтынушылар мен тіл жанашырларының талап-арызынан кейін қазақшалаған. 

Қазақстан қоғамында Мемлекеттік тіл туралы заң қабылдау талабы күшейіп келеді. Бірақ орыстілді шенеуніктері көп қазақ билігі тіл тақырыбына аса сақ, қазақ тілінің заңнама шеңберінде қолдануына сылбыр. Кейбір сарапшылар қазақ тілінің заңды қуатын нығайтуға биліктің саяси жігері әлсіз екенін сынайды. 

The Qazaq Times