Алматы көшелерінің бірінде кетіп бара жатқан жедел жәрдем қызметінің көлігі. Көрнекі сурет. Фото: ЭК / Андрей Халин

Наурыз айында дертке шалдыққан 16,5 мыңдай адам тіркелген. Денсаулық сақтау министрлігінің ресми мәліметінше, елде 18 наурыз күні коронавирус жұққан 1264 адам, ал 17-cі коронавирус пневмониясына шалдыққан 50 адам тіркелді. Қазір елде 20 мыңнан аса адам (U07.1 немесе КВИ+ бойынша 16 696, U07.2 немесе КВИ- бойынша 3541) ауырып жатыр.

#U07.1 Коронавирус ПТР тесті арқылы табылған жаңа кейстердің ең көбі – Алматы қаласы (366), астана (285), Қарағанды (98), Алматы (91), БҚО (81), Ақмола (50) өңірлерінде. Өткен тәулікте аурудан айыққан 749 адам үйіне жіберілген. Бұдан өзге сәрсенбі, анығы наурыздың 17-сі жиыны 10 адам: БҚО (2), Павлодар (2) облыстары және Алматы (2) қаласы, астана (1), Алматы (1), Ақтөбе (1), Алматы (1) аймақтарында қайтыс болған.

#U07.2 17 наурыз ақпараты бір тәулікке кешігіп берілетін коронавирус пневмониясына шалдыққан 50 науқас тіркелді. Пневмония анықталған науқстардың ең көбі – Алматы (12), Жамбыл (8), Ақтөбе (7), БҚО (5), Қостанай (3), Атырау (3) облыстарына тиеслі. Пневмониядан айыққандар саны 189-ға артты.

#Жалпы  ДенМин-нің ресми мәліметінше, емделіп жатқан 20 237 науқастың 5813-і ауруханада, 14 424-і амбулаторлық бақылауда. Ахуалы нашар 250 науқастың жағдайы қиын, ондағы 61 адамның хәлі өте ауыр. Бұдан өзге 34 сырқат өкпені жасанды желдету аппаратымен тыныстап жатыр.

Осылайша әзірге вирустың таралу қатері жағынан Ақмола, Алматы, Атырау, Қарағанды облыстары «сары», ал БҚО, Алматы қаласы мен астана «қызыл аймақта» тұр.

Кейінгі екі жарым аптада бір ғана Алматы қаласында 4 мыңға тарта науқас тіркеліп үлгерді. Қалада наурыз айының алғашқы декадасында тәулігіне жүзден кем емес жағдай тіркелді, 10-ынан бері бұл сан еселеніп өсуде. Сондай-ақ, сырқаттар көбейген аймақтар қатарында астана (2468) және Алматы (1332), Қарағанды (1177), Ақмола (1129), Павлодар (1100), Батыс Қазақстан (1081) облыстары бар. Осы себепті астана мен Алматыда карантин шарасы күшейтіліп, демалыс күні бірқатар нысандардың жұмысына тыйым салынып, қоғамдық көліктердің графигі шектелді.

Наурыз айының екі жарым аптасында 16,5 мың (КВИ+ 15 786, КВИ- 696) кейс анықталған. Кейбір сарапшылар халықаралық әуе рейстерін жиі қабылдайтын Алматы қаласындағы жағдайдың бірден ушығуын шетелден жаңа штамм келген болуы мүмкін деген долбармен байланыстырады. Алексей Цой мен Жандарбек Бекшин бұған қатысты геномдық зерттеу жалғасып жатқанын мәлімдеген.

Елде қаңтар айының екінші және ақпан айының алғашқы жартысында науқастар қатары күрт көбейген. Ақпан айының екінші жартысында біршама кеміген еді, кейінгі кезде қайда арта бастады. Сонда да көрсеткіш құбылмалы. Мәселен, коронавирус пен осыған ұқсас пневмонияны қоса есептегенде өткен бейсенбі 954, жұма 1054, сенбіде 1058, жексенбі 1018, осы дүйсенбі 1033, сейсенбі 1139, сәрсенбіде 1236 науқас анықталған.

Былтыр қыс түсер тұста бас мемлекеттік санитар-дәрігер Ерлан Қиясов Қазақстанда кезекті толқынының шарықтау кезеңі қаңтар-ақпан айларына, ал министр Алексей Цой наурыз айының соңына қарай тұспа-тұс келетінін мәлімдеген. Ақпан айының басында Цойдың бірінші вице-министрі Марат Шоранов сәуір айында 20 мыңға тарта адам COVID-19 дертін жұқтыруы мүмкін деген. Дегенмен өткен айларда кемінде 20 мың жағдай тіркелгені себепті бұл цифр Қазақстанға айтарлықтай жаңалық емес. Наурыз айының ортасында министр Цой сәуір айында тәулігіне 500 бен 1700 аралығында науқас тіркелуі мүмкін екенін ескертті.

Жалпы өткен қыста 88 мыңға жуық адамнан ауру анықталған. Тоқсан күнге созылған қыс мезгілінде ауырғандардың 81 мыңнан астамы коронавирус, қалған 6,8 мыңы пневмония пациенттері. Желтоқсан және ақпан айлары аралығындағы барлық көрсеткіштерді мезгілге арналған қорытынды материалдан біле аласыз.

Осыған дейін ақпарат министрлігінің coronavirus2020.kz сайты мен Денсаулық сақтау министрлігінің медиа ресурстарында жарияланған деректер бірнеше айдан бері қате беріліп келгені жайлы материалдар жариялап, ақпарат құралдарына ескерткенбіз.
(!) Пандемия модераторы – министрлік тек сенбі-жексенбіде ғана емес, мереке күндері де статистиканы толықтай жүргізуге қауқарсыз. Мәселен, желтоқсан айының 1, 16, 17, 18-і және 19-ына, 1-4, 7 қаңтар, 8 наурызға тиесілі деректер еселеп кеміген. Күздің ортасында сол кездегі ДенМин-нің ресми-ерікті өкілі Бағдат Қожахметов екінші толқында демалыс күніне қарамастан статистиканы толық көлемде жүргізуге уәде берген еді. Бірақ іс жүзінде олай болмай шықты. 

Былтыр 13 наурыздан бері COVID-19 инфекциясын жұқтырғандар қатары 229 мыңға, 1 тамыздан былайғы коронавирус пневмониясы 50 мыңға жетті. ДДСҰ дерекқоры мен Ұлттық статистикада Қазақстанда ауырғандар саны 279 мыңнан асқан. Дегенмен Үкімет коронавирус пен оның пневмониясын екі бөлек есептейді.

Алматы қаласындағы аялдама. Көрнекі сурет. Фото: ЭК / Андрей Халин

Пандемия басталғалы жалпы вирус жұққандардың 5 мыңы (КВИ+ / U07.1 – 2891, КВИ- / U07.2 – 659, ілеспе аурулардан – 1450) қайтыс болған. Алайда Қазақстан билігі бойынан коронавирус табылса да, басқа аурулардың себебінен қайтыс болды делінген 1450 адамды жалпы статистикаға енгізбейді. Бұған қарсы сарапшылардың сөзіне қарағанда, коронавирустың жанама әсерінен қайтқандардың жартысынан астамының себебі қан айналымы жүйесінің аурулары болғандықтан, оған инфекция дерт қоздырушы фактор ретінде өлімге әкеп соқтырған. Ескерер жайт, министрлік КВИ- статистикасын есепке алмас бұрын жылдағыдан үш есеге өскен пневмонияның 256 мың жағдайынан (қаңтар-шілде аралығындағы) коронавирустық түрін анықтап-зерттеуден бас тартқан. Сарапшылар осы кейсті зерделеген жағдайда шынайы есеп қазіргіден әлдеқайда көп боларын алға тартады. Демек жоғарыдағы сан да нақты болмауы мүмкін.

Қазақстан вирус таралуы бойынша әлемде Worldometers дерекқоры, Джонс Хопкинс университеті және ДДСҰ тізіміндегі 221 ел мен аймақтың арасында 49-орында тұр.

Өткен қыс мезгілінде редакция президент Тоқаев бірнеше рет сынаса да өзгере қоймаған ресми статистикадағы кемшіліктерді түзетуге мұрындық болды. Министрлік өкілдері және есеп жүргізуші мамандарымен апталап айтысуға тура келді.

Осы уақытқа дейін КВИ+ диагнозы бойынша жаңа анықталған науқастар аймақтардағы көрсеткіші күнделікті, ал КВИ- дерегі тек жиынтық мәнде беріліп келген.
Министрлік редакция талабынан кейін статистикадағы кемшілікті мойындап, 26 желтоқсаннан бері ресми хабарламада пневмонияның бір тәулікке кешігіп жарияланатынын растап мерзімін көрсететін болды. 2 ақпаннан коронавирус пневмониясы анықталған науқастардың аймақтардағы көрсеткіші қоса күнделікті беріле бастады. Ал ақпанның 18-і коронавирус пен оның пневмониясынан қайтыс болғандардың есебін күн сайын жариялауға көшті. Бірақ соңғы статистикада мерзім жағынан қайшылық байқалды. Редакция мұны да министрлікке бірнеше мәрте ескертуге мәжбүр болды. Осылайша КВИ+ пен КВИ- дигнозынан көз жұмғандардың тіркелген күні ертеңіне емес, бір күннен кейін жарияланып келгені белгілі болды. Қате дегеніміз – ақпарат құралдары күнделікті статистиканың нақты болмауынан коронавирустан қайтқандарды өткен күнге теліп хабарлауға мәжбүр болған. 26 ақпан осы уақытқа дейін коронавирустың расталған түрінен «өткен күні» қайтыс болды делінген қате ақпарат түзетіліп,  «алдыңғы тәулік» ретінде көрсетіле бастады. Ресми мәліметке сүйенсек, Қазақстан Үкіметі тек ПТР арқылы расталған деректерді уақытылы жариялайды, ал қалған негізгі көрсеткіштер (яғни, пневмонияға шалдыққандар, коронавирус пен пневмониядан қайтыс болған адамдар саны – QT) бір тәулікке кешігіп беріледі. Бұған денсаулық сақтау саласындағы ақпараттық жүйенің жетілмеуі себеп.

Үкіметтің 18 наурыздағы ресми мәліметіне қарағанда, Қазақстанда 90 мың адам коронавирусқа қарсы  ресейлік «Sputnik V» вакцинасының алғашқы дозасын алған.

"The Qazaq Times"