Америкалық Associated Press (AP) жаңалықтар агенттігі президент қатысатын шараға кіргізбегені үшін Дональд Трамп әкімшілігіндегі үш шенеуніктің үстінен сотқа арыз түсірді. Агенттік өз тілшілеріне баспасөз жиындарына қатысуға рұқсат беруді, шенеуніктердің бұл әрекетін баспасөз еркіндігін бұзу деп тануды және келтірілген шығынды өтеуді талап етіп отыр.

Даудың мәні неде?

Ақпан айында Ақ үй AP журналистеріне президент қатысатын ірі шараларға қатысуға тыйым салған болатын. Әдетте президенттің кабинеті, ұшағы және Трамптың Флоридадағы жеке резиденциясы секілді орындарға журналистер кіргізілетін. Алайда, бұл шектеудің енгізілуіне AP агенттігінің Мексика шығанағының жаңа атауын пайдаланудан бас тартуы себеп болған.
Қаңтар айында Дональд Трамп Мексика шығанағын "Америкалық шығанақ" деп атау туралы жарлық шығарған еді. Бірақ AP агенттігі тарихи атауды пайдалануды жалғастырып, тек Вашингтонның жаңа атау туралы ұстанымын ескертуге ғана келіскен. Осы жағдайдан кейін агенттік тілшілері президент қатысатын шараларға кіре алмай қалды.

AP не талап етіп отыр?

AP агенттігі Вашингтондағы аймақтық сотқа шағым түсірді. Құжатта "АҚШ-тағы баспасөз және барлық азамат үкіметтің қысымынан қорықпай сөз орамын таңдауға құқылы" делінген. Агенттік бұл әрекетті Конституцияға қайшы деп атап, соттың бұл мәселені кеңейтілген сот алқасында қарауын сұрады.

Ақ үйдің жауабы

Трамп әкімшілігі AP-дің бұл әрекетін "ақылға қонымсыз" деп бағалады. Ақ үйдің коммуникация жөніндегі директоры Стивен Чунг AP журналистерін "идеологияға ұшыраған" тілшілер деп атады. Ол әкімшіліктің бұл істен жеңілмейтініне сенімді екенін мәлімдеді.
Дегенмен, 20 ақпанда президент Трамп республикалық губернаторлармен кездесу барысында сотта жеңілуі мүмкін екенін мойындады, бірақ бұл "маңызды емес" екенін айтты.

Баспасөз еркіндігіне әсері

Бұл оқиға АҚШ-тағы баспасөз еркіндігі мәселесіне қатысты үлкен талқылау туғызды. Сарапшылар бұл жағдай журналистерге қысым көрсету әрекеті ретінде қарастырылуы мүмкін екенін алға тартады. Егер сот AP-дің пайдасына шешім шығарса, бұл баспасөз өкілдерінің құқығын қорғауда маңызды прецедентке айналуы мүмкін.
Келесі сот тыңдауының нақты уақыты әлі белгіленген жоқ.