الەمدە حالقى ەڭ كوپ ەكى ەل – قىتاي مەن ءۇندىستان قازىر قايشىلىق جاعدايىندا تۇر. بۇدان بىرەر اپتا بۇرىن كاشميرگە جاقىن تاۋلى ايماقتا ەكى ەلدىڭ شەكاراشىلارى قاقتىعىسىپ ونداعان جاۋىنگەر قازا تاپقان بولاتىن. قىتايمەن مۇنداي قىرعي-قاباق بولىپ تۇرعان كەزدە ءۇندىستان رەسەيدىڭ ۇشقىر سوعىس ۇشاقتارىن كوپتەپ ساتىپ الدى. ساراپشىلار بۇل ءىس ءۇندىستان مەن قىتاي اراسىنداعى قايشىلىقتى ءتىپتى دە تەرەڭدەتە تۇسەدى دەپ بولجاپ وتىر.

جاڭا-دەليدىڭ مالىمدەۋىنشە، ءۇندىستان تارابى رەسەيدەن ميگ-29 اسكەري ۇشاعىنان 21 داناسىن ساتىپ الماق. بۇعان قوسا، ءۇندىستاننىڭ قورعانىس مينيسترلىگى Hindustan Aeronautics Limited اتتى ۇندىستاندىق كومپانياعا سۋ-30مكي ۇلگىسىندەگى اۋىر سوعىس ۇشاقتارىنان 12 داناعا تاپسىرىس بەرگەن.

ءۇندىستان بۇرىننان رەسەيدىڭ قارۋ-جاراعىن ساتىپ الۋشى ءىرى ەلدەردىڭ ءبىرى سانالاتىن. سوڭعى جىلدارى ءۇندىستاننىڭ وتاندىق قارۋ-جاراق ءوندىرىسى دە ارتتى جانە امەريكالىق اسكەري تەحنيكالاردىڭ ۇلەسى دە كوبەيە ءتۇستى. قىتايمەن قايشىلىق كۇشەيىپ تۇرعان ماۋسىم ايىندا ءۇندىستان قورعانىس ءمينيسترى ماسكەۋگە شۇعىل ساپارلاي بارعان ەدى. ول قىزىل الاڭدا وتكەن اسكەري پارادقا قاتىستى جانە ورىستىڭ بىرقاتار جوعارى اسكەري شەندىلەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى.

شەكارا جانجالى ۋشىعىپ تۇرعان تۇستا ءۇندىستاننىڭ ءىرى كولەمدە ورىس اسكەري تەحنيكالارىن ساتىپ الۋى قىتايعا قىسىمدى ارتتىراتىنى انىق. الايدا، قىتايدا رەسەيدىڭ ستراتەگيالىق وداقتاسى سانالىپ كەلەدى. قىتاي رەسەي وندىرگەن S-400 زىمىران قورعانىس جۇيەسىن العاش ساتىپ العان ەل جانە رەسەيلىك سۋ-30 اسكەري ۇشاقتارىن پايدالانىپ كەلەدى.

ءۇندى-قىتاي شەكارالىق داۋىنىڭ ءمانى نەدە؟

ءۇندى مەن قىتاي اراسىنداعى شەكارا جانجالى العاش رەت بولىپ وتىرعان جوق. الەمنىڭ جوتاسى – گيمالاي تاۋىنداعى شەكارا ەكى ەل ءۇشىن دە سيمۆولدىق مانگە يە. ءبىر جاعىندا قىتايعا قاراستى تيبەت ايماعى، ەندى ءبىر جاعىندا ۇندىستانعا قاراستى لاداكح ايماعى. ستراتەگيالىق ماڭىزى بار بۇل شەكارا ماڭىندا ءۇندىستان دا، قىتاي دا باسىمدىققا يە بولۋعا تىرىسادى. سول ءۇشىن ءتۇرلى ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا كۇش سالادى. ال، وسى قۇرىلىس جوبالارى كەلەسى تاراپقا ستراتەگيالىق باسىمدىققا يە بولۋ ءۇشىن جاسالىپ جاتقان قادام رەتىندە كورىنەدى. تاۋلى، ءۇستىرتتى ايماق بولعانىمەن بەيجىڭنىڭ دە، جاڭا-دەليدىڭ دە كوزدەگەن ماقساتى زور. اسىرەسە، قىتاي قازىرگى الەمدىك پاندەميادان پايدالانىپ بىرقاتار داۋلى ۇلتتىق ماسەلەلەرىن بىرجاقتى ەتۋگە كۇش سالىپ جاتىر.

قىتايمەن ماڭىزدى شەكارالىق ايماقتا باسەكەگە ءتۇسىپ جاتقان تۇستا، ءۇندىستاننىڭ ميگ-29 ۇشاقتارىن ساتىپ الىپ جاتۋى قىتاي قورعانىس جۇيەسىنە جاڭا قىسىم جاساعانمەن بىردەي. شەكارا جانجالى ەكى ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەزدەسكەننەن كەيىن ءسال باسىلعانداي بولعانىمەن، داۋلى ماسەلەلەر ءالى كوپ جانە ونىڭ استارى تىم تەرەڭدە جاتىر.

“The Qazaq Times”