كەشە استانالىق اكىم ورىنباسارى مەن جاڭاوزەندىك سۋديا پارا العانى ءۇشىن 3 جىلعا تەمىر تورعا قامالىپ، قىلمىستىق ىسكە قاتىسى بار وزگە دە ايىپتالۋشىلارعا جازا تاعايىندالدى. كۇنبە-كۇن ورشىگەن جەمقورلىقتىڭ «سالدارىمەن كۇرەس» قاشانعى جالعاسپاق؟ سىبايلاس جەمقورلىقتى قابىلداۋ يندەكسى بويىنشا 124-ءشى ورىنعا جايعاسقان قازاقستاندا قازىنا ۇرىلارىنىڭ ۇلكەنى شالقىپ، ۇساعى وڭاي تۇتىلىپ ءجۇر.
ەل استاناسىنىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتى قالانىڭ الماتى اۋدانى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى تالعات تلەۋوۆ پەن «لاين گرۋپپ» جشس جانە «اقجايىق ەنەرگو» جشس ديرەكتورى ب.ابديەۆكە قاتىستى سوتقا دەيىنگى تەرگەۋدى اياقتاعان. ت.م. تلەۋوۆ الماتى اۋدانىن جارىقتاندىرۋعا قىزمەت كورسەتۋ بويىنشا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى شارتتا ورىندالعان جۇمىستار اكتىلەرىنە قول قويعانى ءۇشىن، سونداي-اق جالپى قامقورلىعى ءۇشىن ب.ابديەۆتەن 5 ميلليون تەڭگە سوماسىندا پارا الدى دەگەن كۇدىككە ىلىنگەن.
وسى ءىس بويىنشا 17 قازان ەلورداداعى ەسىل اۋدانىنىڭ №2 اۋداندىق سوتىنىڭ ۇكىمىمەن تالعات تلەۋوۆ پارا العانى ءۇشىن كىنالى دەپ تانىلىپ، وعان 3 جىل مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتە لاۋازىمدى قىزمەتپەن اينالىسۋ قۇقىعىنان ءومىر بويىنا ايىرۋ جازاسى تاعايىندالدى. وسى ۇكىممەن ب.ابديەۆ پارا بەرگەنى ءۇشىن سوتتالدى جانە وعان 71 ميلليون تەڭگە كولەمىندە ايىپپۇل سالىندى.
ءدال وسى تاقىلەتتەس ايىپپەن جاڭاوزەندە قالالىق سوتتىڭ سۋدياسى پارا العانى ءۇشىن سوتتالدى. ۆەدومستۆو مالىمەتىنشە، جاڭاوزەن قالالىق سوتىنىڭ سۋدياسى ايزادا سەيلحانوۆاعا جانە قالا اكىمدىگىنىڭ تكش باس مامانى ا.اقنازاروۆقا قاتىستى سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىس جاسادى دەگەن كۇدىك بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ اياقتالىپ سوتقا جولدانعان. سەيلحانوۆا جاڭاوزەن قالالىق جەر قاتىناستارى ءبولىمىنىڭ تالاپ ارىزىن قاراۋسىز قالدىرۋ تۋرالى وكىم شىعارعانى ءۇشىن اقنازاروۆ ارقىلى 500 مىڭ تەڭگە كولەمىندە پارا الدى دەگەن كۇدىككە ىلىنگەن. بۇل فاكتىنى انتيكوررۋپتسيالىق قىزمەت ىشكى قاۋىپسىزدىك جانە جوعارعى سوتتاعى سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ الدىن الۋ بولىمىمەن بىرلەسىپ انىقتاعان دەسەدى. استانالىق شەنەۋنىكتىڭ سوتىمەن قاتار جاڭاوزەندىك سۋديا سەيلحانوۆا دا اقتاۋ قالالىق سوتىنىڭ ۇكىمىمەن سوتتالىپ، 3 جىل مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ىسكە قاتىسى بار دەگەن ايىپپەن اقنازاروۆ تا سوتتالىپ، وعان 1 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى بەلگىلەندى. سوت ۇكىمىنە سايكەس سوتتالعانداردىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتتە لاۋازىمدى قىزمەتپەن اينالىسۋىنا ءومىر بويىنا تىيىم سالىندى.
بۇل ءبىرىنشى رەت ەمەس. بىزدە كەيدە ءبىر كۇندە تاپ وسى پاراقورلىق قىلمىسى نەگىزىندە بىرنەشە سوت بولىپ جاتادى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، بيىل قاڭتاردا جاريالانعان Transparency International ۇيىمىنىڭ جەمقورلىق يندەكسىندە قازاقستان 180 ەلدىڭ ىشىندە 124-ورىندى قاناعات تۇتقان. زەرتتەۋشى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ولگا شياننىڭ سوزىنشە، TI ەسەبىندە قازاقستان قارجى مينيسترلىگى قۇرىلىمىن كوررۋپتسيا جايلاعانىن، ال ىشكى ىستەر مينيسترلىگى وزىنە جۇكتەلگەن قىزمەت مىندەتىن اتقارۋعا «دارمەنسىز» ورگانعا اينالعانىن اتاپ كورسەتكەن.
Transparency International «قازىرگى كەزدە رەسەيدەن باستاپ ازەربايجانعا دەيىن، ۋكراينادان باستاپ وزبەكستانعا دەيىن كوپتەگەن ەلدەردە كوبىنە اۆتوريتارلىق باسقارۋ كەسىرىنەن دەموكراتيالىق ينستيتۋتتار مەن نورمالارعا قاتەر ءتونىپ تۇر. دەموكراتياسى ءالسىز قوعامدا كوررۋپتسيا ءورشيدى. مەملەكەتتىك سەكتورداعى كوررۋپتسيامەن كۇرەستە ساياسي ەرىك-جىگەردىڭ جوقتىعى ازاماتتاردىڭ ساياسي قۇقىقتارىن بۇزادى، سونىڭ كەسىرىنەن ادامدار كەيىن اسەرى قالاي بولادى دەپ الاڭداپ، وي-پىكىرىن اشىق بىلدىرە المايدى، شەرۋ وتكىزۋ جانە بىرىگۋ بوستاندىقتارىن پايدالانا المايدى» دەگەن ۇيىم بايانداماسىندا.
بۇقارا عانا ەمەس، پرەزيدەنتتىڭ ءوزى اشكەرە سىنعا العان اتىشۋلى «استانا LRT» جوباسىنىڭ بۇرىنعى باسقارما توراعاسى تالعات اردانعا حالىقارالىق ىزدەۋ جاريالاندى.
قازاقستانداعى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى تۇرۋ ساياساتى پروفيلاكتيكادان بۇرىن، سالدارعا باسىمدىق بەرەتىن سياقتى. ساياسي شىمىلدىقتىڭ ارعى جاعىنداعى قانداي ويىندار مەن جۇرىستەردىڭ ناتيجەسىندە كوزگە ءتۇسىپ جاتقانى دا سىر. نەگە ۇقساس ايىپتارمەن ون جىلعا سوتتالعان شەندى ءۇش جىلعا جەتپەي بوساپ شىعىپ، نەمەسە مينيسترلىكتەگى قايسىبىر مەمۋار جازعىش ۆيتسە-مينيستر اۋىر ايىپتان جەڭىل قۇتىلىپ، ازاماتتىق قوعام مەن بۇۇ، حالىقارالىق قۇقىقتىق ۇيىمدار «ساياسي ناقاق تۇتقىن» دەپ تانىعان ازامات دەنساۋلىق جاعدايىنىڭ اۋىرلىعىنا قاراماستان بوساتىلمايدى؟ دەمەك، بۇدان بيلىكتىڭ مۇددەلىلىك پوزيتسياسىن بايقاۋعا بولادى.
"ايران ىشكەنى قۇتىلىپ، شەلەك جالاعانى تۇتىلا قوياتىن" سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەس ساياساتىنىڭ كۋرس-باعدارىن وزگەرتۋگە اقجاعالىلاردىڭ باتىلى بارا قويار ما ەكەن؟
استانادا قالعان جاڭاوزەندىك جۇمىسسىزدار "قازمۇنايگاز" كەلىسسوزدى توقتاتىپ تاستادى دەيدى
فبر پەنتاگوننىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنىڭ جاريالانۋىنا قاتىسى بار كۇدىكتىنى قامادى
بىشكەكتە كاسىپكەرلەر جاڭا سالىق ەرەجەلەرىنە قارسى اكتسيا وتكىزدى
موڭعوليا استاناسىندا جاپپاي نارازىلىق شەرۋلەرى ءوتتى
ەكىباستۇزدا جىلۋ جەلىسىندەگى اقاۋعا "ستانتسيا قىزمەتكەرىنىڭ قاتەلىگى" سەبەپ بولعانى ايتىلدى