باسقا ەلدىڭ تراگەدياسى بىزگە باتادى جانە ءوز باسىمىزعا كەلۋى مۇمكىن

اقپاننىڭ باسىندا سۇرياداعى جۇزدەگەن رەسەيلىك جاۋىنگەرلەردىڭ اقش تىڭ اۋە شابۋىلدارىنان مەرت  بولعانى ايتىلدى. بىراق بۇل DER SPIEGEL گازەتىندەجازىلعان دەرەك. رەسەيلىك ۇكىمەتتىك گازەتتەر تەك بىرنەشە سارباز ولگەن دەپ جازدى، ال  مەملەكەتكە قاتىسسىز اسكەري جاساقتاردىڭ قىرىلعانىن قاتىسۋى تۋرالى اۋىز اشپادى. سونىمەن بىرگە رەسەيلىك وپپوزيتسيالىق گازەتتەر بىرنەشە ءجۇز رەسەيلىك ساربازدار ولگەنى  تۋرالى شەتەلدىك باق-تار دا  راستادى.

سول تراگەديا تۋرالى DER SPIEGEL گازەتىندە 2018 جىلعى  02 ناۋرىز   سانىندا جازىلعان دەرەكتى كەلتىرەيىك. باستاپقىدا اقش اسكەرلەرى 8 اقپاندا( 2018)  دەير-زور قالاسىنان باشار اسادتىڭ اسكەرىن وڭتۇستىك-شىعىسىنداعى شابۋىلدادى. ( The Truth About the Russian Deaths in Syria Hundreds of Russian soldiers are alleged to have died in U. S. airstrikes at the beginning of February. Reporting by DER SPIEGEL shows that events were likely very different. By Christoph Reuter  http://www. spiegel. de/international/world/american-fury-the-truth-about-the-russian-deaths-in-syria-a-1196074. html )  باشار اسادتىڭ اسكەرى  ءسۇريانىڭ دەموكراتيالىق كۇشتەرى (SDF) جانە  كۇردتەر اسكەرىنە شابۋىلداماق بولعان. سونىمەن، امەريكالىقتار    ءوز جاقتاستارىن، ياعني ءوز وداقتاستارى  كۇردىلەردى قورعاۋ ماقساتىمەن  باسار اساد كۇشتەرىن تويتارماق ارەكەتى ەدى. شايقاس بارىسىندا  اقش تىڭ اۋە كۇشتەرى-ۇشاقتارى مەن تىكۇشاقتارى، ارتيللەريا مەن اسكەري دروندار پايدالاندى. يا، اقش كۇشتەرى    باسار اساد كۇشتەرىنە شابۋىل جاسادى دا جۇزدەن استام اسكەرىن ءجايراتىپتى. بىراق باشار اسادتىڭ اسكەرىمەن قاتار، ولارمەن قاتار رەسەي جاساقتارى بولۋى ىقتيمال ەدى. سوندىقتان امەريكاندىقتار ورىس اسكەري تارابى باسقارماسىمەن  حابارلاسىپ، رەسەي اسكەري جاساعى بار ما دەپ سۇراۋ سالعان. ولاردان : باشار اساد اسكەرى اراسىندا رەسەي اسەري  توپتارى جوق دەگەن رەسەي اسكەري  شتاب باسشىلىعىنان جاۋاپ العان. اقش تىڭ اسكەري شابۋىل ناتيجەسىندە اقش وزدەرىن قورعانىس ارەكەتى دەپ سيپاتتالعان شايقاستا 100-دەن استام اساد جاۋىنگەرى  مەرت بولدى  دەپ مالىمدەندى. ارينە اساد اسكەرى تاراپىنان قىرۋار اسكەري تەحنيكا- بترلار، تانكىلەر ورتەنگەن، امەريكاندىقتار –شىعىنسىز بولعان. سۇريالىق پرەزيدەنت باشار اساد جاعىندا رەسەيدىڭ چۆك(چاستنىە ۆوەننىە كومپاني- رەسەيلىك مەملەكەتتەن تىس، جەكە مەنشىكتىك نەگىزىندە قۇرىلعان  اسكەري جاساعى ) ۆاگنەر قۇرامىنان باسقا، يراندىق جانە يراقتىق جاساقتار، سول سياقتى اۋعاندىق اسكەرلەر، اسادتى جاقتايتىن سۇريالىق ميليتسيا قۇرامى ت. ب. باقي بولعاندار ورىس جاساعىنىڭ سانى ءجۇز ادامنان كوپ ارتىق : وسى سوعىس تۋرالى دەرەگى بار  يگور «سترەلكوۆ» گيركين، سوسىن ۆاگنەر بولىمىمەن بايلانىستى باسقا ادامدار بىلاي دەيدى:شايقاستا تاعى بىرنەشە ءجۇز رەسەيلىكتەر قايتىس بولعان. بۇل سوعىستىك كونفەسسيونالدى سيپاتى دا بار. ءبىر جاعىنان سۋننيتتەر، سۋننيتتتىك اراب  الەمى. ارابتاردىڭ مولشەرى 10% شيتەر، قالعانى- سۋننيتتەر. ءبىر جاعىنان بۇل سۋننيتەر مەن شيتەر سوعىسى. ماسەلەن، يراقتىقتاردىڭ ءبىر بولىگى-شيت، ولار شيتىك اساد رەجيمىن(اساد وتباسى الاۋيتدەر) قۇتقارىپ قالماق. رەسەي –زايىرلى بولسا دا شيتىك اساد رەجىمىن قولدايدى. اقش زايرلى مەملەكەت بولسا دا اسادقا قارسى دەموكراتيالىق كۇشتەردى جانە كۇردىلەردى قولدايدى. بۇگىنگى تاڭدا دايش-يگيل  كۇشتەرى تويتارىلعان تۇستا، كۇردىلەردىڭ بۇل جەڭىسكە قوسقان ۇلەسى ەلەنبەي قالدى. كۇردىلەردىڭ بارلىق سانى –تۇركيا، ءسۇريا، يراقتى، يراندى ەسەپتەگەندە  40 ميللليوننان استام. ولاردىڭ ءالى دە مەملەكەتى جوق. تۇركيا، يراق، ءسۇريا ولارعا ءتول مەملەكەت قۇرۋعا ءوز تەرريتورياسىنان  ەگەمەن مەملەكەتتىككە بەرمەي وتىر. رەسەي شيتەردى قولدايمىن دەپ، اراب مۇسىلمان الەمىندە سۇيكىمىن ازايتتى. رەسەي يراندى قولدايمىن دەپ اراب ەمەس سۋننيتتەردىڭ الدىندا ماسقارا بولدى. رەسەيدىڭ ءسۇريادا باشار اساد كەلىسىمىمەن  ەكى اسكەري بازا ورناتقانى دا اراب الەمىندە قولداۋ تاپپادى. (ماحا ومار رەسەي قالاي ءوز اقىرىن  ءسۇريادان تاپتى؟ https://www. ultrasawt. com 24 فەۆراليا 2018 گودا كيف صنعت روسيا طبخة الموت في سوريا اليوم؟  مها عمر)

رەسەي بۇرىنعى كەڭەس وداعى قۇرامىندا بولعان كوپتەگەن ەلدەردىڭ ىشكى ىستەرىنە ارالاسۋعا قوسىمشا جان جاقتى ارەكەت جاساۋعا تىرىسادى. سونداي-اق، ول باسقا ەلدەرگە قارسى قارۋ رەتىندە ەنەرگيانى پايدالانۋ ءۇشىن سولتۇستىك پوليۋستە مۇناي مەن گازدى بارلاۋعا كىرىسەدى. ءسۇريا ازاماتتىق سوعىستى  بىتىرگەن سوڭ، رەسەي مەن  يرانمەن  بىرگە، كاتار جانە ءسۇريا الەمدىك گاز 70 پايىزدان استام ەكسپورتتايتىن بولادى. گاز كوپتەگەن ەلدەردىڭ قارۋى رەسەي سول قارۋدى  پايدالانىلاتىن بولادى بۇل فاكتور ەلەۋلى قاۋىپ بولىپ تابىلادى. كەلەسى ونجىلدىق تەكەتىرەس  جىلدارى: باتىس پەن ماسكەۋ اراسىندا بولادى. 1917 جىلعا دەيىن رەسەيدىڭ ىقپالى جوقتىڭ قاسى بولدى. 1950-1990 جىلدارى كسرو-رەسەي تىم ىقپالدى بولدى. رەسەي الەمدەگى ۇلتتىق-ازاتتىق سوعىس پەن قوزعالىستىڭ سپونسورى مەن قارۋلاندىرۋشىسى، گەوساياسي قولداۋشىسى بولدى. 1990- 2010 جىلدارى ءسال تىنىشتالۋ جىلدارى بولدى. 2010- 2018 جىلدارى  رەسەيدىڭ ىقپالى قايتا ءوسىپ كەلەدى. ەندى گەوساياسات اينالىمىنا پوست-كەڭەستىك كەڭىستىك قوسىلدى. باتىس ەلدەرى-اقش-كانادا-ەۆروپالىق وداق-ناتو رەسەيگە مولدوۆا مەن گرۋزيانى جەم قىلىپ بەردى، تەك رەسەي ۋكرايناعا  اۋىز سالعاندا رەسەي ەكسپانسيونيزمىنە قارسى تۇرماسا – كۇشەيە بەرەتىنىن ءتۇسىندى.

( The Arab View of Russia’s Role in the MENA: Changing Arab Perceptions of Russia, and the Implications for US Policy https://jamestown. org/program/arab-view-russias-role-mena-changing-arab-perceptions-russia-implications-us-policy/ By: Shehab al-Makahleh October 5, 2017  )

 “The Qazaq Times”