دونالد ترامپ اقش پرەزيدەنتى لاۋازىمىندا وتكىزگەن ءبىر جىلىن قورىتىندىلاپ سويلەگەن 80 مينۋتتىق سوزىندە "يسلام مەملەكەتى" لاڭكەستىك ۇيىمىنان باستاپ، Empire State Building عيماراتىنا دەيىن ءارتۇرلى تاقىرىپتاردى اڭگىمەسىنە ارقاۋ ەتتى. ۆۆس ءتىلشىسى امەريكا پرەزيدەنتىنىڭ ەرەكشە اتاپ وتكەن 7 مالىمدەمەسىن كەڭىنەن تالداپ، ول جەتىستىكتەگى دونالد ترامپتىڭ ەڭبەگىنىڭ ۇلەسىن تارازىلايدى. 

1. سايلاۋدان بەرى ءبىر عانا وڭدەۋ ونەركاسىبى سالاسىندا 200 مىڭ، جالپى 2,4 ملن جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلدى. 

ۆۆس ءتىلشىسى حابارلايدى: 2016 جىلدىڭ قاراشاسىنان باستاپ (دونالد ترامپ سايلاۋدا 2016 جىلدىڭ 8 قاراشاسىندا جەڭىسكە جەتىپ، رەسمي قىزمەتىنە 20 قاڭتار كىرىسكەن) امەريكادا 2,37 ملن جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلعان. ەڭبەك ستاتيستيكاسى بيۋروسىنىڭ مالىمەتىنشە، 2017 جىلى وڭدەۋ ونەركاسىبىندە 197 مىڭ بوس ورىن ۇسىنىلعان.

2 . افريكالىق-امەريكالىقتار مەن يسپاندىق-امەريكالىقتاردىڭ جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى ەشقاشان ءدال مۇنداي تومەن كورسەتكىشكە جەتكەن ەمەس. 

ەڭبەك ستاتيستيكاسى بيۋروسى افريكالىق-امەريكالىقتار مەن يسپاندىق-امەريكالىقتاردىڭ جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىن 1972-73 جىلداردان بەرى ەسەپكە الىپ كەلەدى. وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنداعى كورسەتكىش العاشقى توپ ءۇشىن 6,8%، ال سوڭعىسى ءۇشىن 4,9% دەڭگەيىنە تۇراقتاعان. بۇل - 1983 جىلى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتكەن 20 پايىزبەن سالىستىرعاندا الدەقايدا تومەن كورسەتكىش.

3. ءبىز امەريكا تاريحىنداعى ەڭ ۇلكەن سالىقتىق جەڭىلدىك جاسادىق. 

روجدەستۆو مەرەكەسى قارساڭىندا كورپوراتيۆتى سالىق 35 پايىزدان 21 پايىزعا دەيىن تومەندەدى. Politifact فاكت-چەكينگ سايتى بۇل جەڭىلدىكتىڭ امەريكا تاريحىنداعى ەڭ ۇلكەنى ەمەستىگىن ايتادى. سايت اكىمشىلىگى 1981 جىلى رونالد رەيگان مەن 2010 جانە 2013 جىلدارى باراك وباما تۇسىندا قابىلدانعان سالىقتىق جەڭىلدىكتەردى مىسالعا كەلتىرەدى.

4. ءبىز سالىقتىق جەڭىلدىكتەر ەنگىزگەننەن كەيىن، 3 ملن جۇمىسشى جالاقىسىنا ۇستەمە الدى. 

سالىقتىق جەڭىلدىكتەر جاريالانعاننان كەيىن، بىرقاتار كومپانيالار ءوز قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسىنا ۇستەمە جاريالادى. وسىلاي Disney كومپانياسى 125 مىڭ قىزمەتكەرىنە 1 000 دوللار كولەمىندە سىياقى ۇسىنسا،  Fiat Chrysler Automobiles 60 مىڭ قىزمەتكەرىنىڭ ارقايسىسى 2 000 دوللاردان الاتىنىن حابارلادى. امەريكالىقتار سالىق رەفورماسى ءۇشىن (Americans for Tax Reform) ۇيىمى 285 كومپانيانىڭ ۇستەمە جاريالاۋ اكتسياسىنا قاتىسقانىن، بۇل شامامەن 3 ملن جۇمىسشىنى قامتيتىنىن مالىمدەدى.

5. ءبىز وزىمىزگە دەيىن پرەزيدەنت اكىمشىلىكتەرىمەن سالىستىرعاندا، ەڭ كوپ جارلىقتان باس تارتتىق.

دونالد ترامپ اكىمشىلىگى ءبىر جىلدىڭ ىشىندە 1 مىڭ 579 جارلىقتىڭ كۇشىن جويعان. ءوز كەزەگىندە جوردج بۋش وزىنە دەيىن قابىلدانعان 181 جارعىدان، ال باراك وباما 156 قۇجاتقا تىيىم سالعان.

6. مەن "يسلام مەملەكەتىنە" قارسى كۇرەسكەن كواليتسيانىڭ يراك پەن ءسۇريا جەرىن 100 پايىز ازات ەتكەنىن ماقتانىشپەن حابارلايمىن. 

1 قاڭتار كۇنى "يسلام مەملەكەتى" لاڭكەستىك ۇيىمىنا قارسى اقش باستاعان كواليتسيانىڭ گەنەرالى تەرروريستەر جاۋلاپ العان جەردىڭ 98 پايىزى حالىققا قايتارىلعانىن مالىمدەدى. ول سونداي-اق ازات ەتۋ وپەراتسياسىنداعى رەسەي مەن يراننىڭ قولداۋىنا سۇيەنگەن ءسۇريا ۇكىمەتى اسكەرىنىڭ ۇلەسىن اتاپ ءوتتى. دونالد ترامپ اقش پرەزيدەنتى قىزمەتىنە كىرىسكەنگە دەيىن، "يسلام مەملەكەتى" لاڭكەستىك ۇيىمى ءوز قۋاتىن جوعالتا باستاعانى بەلگىلى. اقش باستاعان كواليتسيا  2014 جىلى قۇرىلعان. باراك وباما بىلتىر كواليتسيانىڭ كۇشىمەن تەرروريستەر يراكتا 40%، ءسۇريادا 10% تەرريتورياسىن جوعالتقانىن ايتقان بولاتىن.

7. امەريكا Empire State Building عيماراتىن ءبىر جىلدا سالعان. 

عيمارات قۇرىلىسى 1930 جىلى 17 ناۋرىزدا باستالىپ، 1931 جىلى 1 مامىردا اياقتالعان.

“The Qazaq Times”