Jahandıq indet älem elderiniñ wzaq jılğı ekonomikalıq damu inerciyasın älsiretti. Köptegen elderdiñ ekonomikası keri şeginip, salıqtan tüsetin memleketter tabısı keskin qısqardı. DVQ 5 jıl işinde älem 28 trln AQŞ dollar joğaltatının eseptep şıqtı.  Älem elderindegi ekonomikalıq belsendiliktiñ tömendegenine qaramastan indetten qwtılu üşin memleketter äli de köptegen qarjı jwmsauına tura keldi. Koronavirustıñ älem ekonomikasına tigizgen zardaptarın bağalay kele onı «Ğasır dağdarısı» dep atap jatqandar da bar.

Degenmen, virusqa qarsı birneşe vakcinanıñ tabıstı sınağı auır dağdarıstan şığıp kete alamız degen ümit te sıylağanday. Jappay vakcinadan keyin wzaqqa sozılğan dağdarıstan şığamız degen senim payda boluda. Rasında da virusqa qarsı vakciyana älemdi «Ğasırlıq dağdarıstan» alıp şığa ala ma?

Tabıstı vakciyana sınaqtarı turalı mälimetter qarjı narığına tıñ serpin bergendey boldı. Degenmen, sarapşılar vakcinanıñ ekonomikalıq dağdarısqa degen ıqpalı birden körine qoymaytının boljap otır. Europalıq ekonomika salasınıñ mamandarı da dağdarıs ayaqtaluğa äli erte ekenin eskertti.

Ärine, jappay vakcinalaudan keyin adamdardıñ jüris-twrısı qalıpqa kelip, biznestıñ türli salaları jandana tüspek. Soğan ilese investiciyalardıñ ağımı da qayta küş alıp, älem ekonomikası qayta belsendi küyne kire bastauı mümkin. Ekonomika bilgirleriniñ sözine sensek, kezekti dağdarısta ekonomikalıq ösimniñ negizgi tiregi bolğan twtınu men investiciya ülken joğaltuğa wşıradı. Al, sauda men öndiris aldınğı ekeuine salıstırğanda azıraq zardap kördi, öndiru men sauda kölemi qısqarğanımen jaz aylarında qayta öse bastağan.

Qılışın süyretip kirip kele jatqan qıs älem ekonomikası üşin ülken sınaq dep bağalanıp otır. Dünie ekonomikasın alğa jeteleydi dep aytılatın AQŞ pen Europa indetten auır japa tartqan elderge aynaldı. Älem ekonomikasınıñ üşten birin qwraytın AQŞ pen Europadağı bwl jağday özgelerge äser etpey qalmaydı. Sebebi, bwl ekeui özge elder üşin infesticiyanıñ qaynarı sanalıp keldi. Bwlarsız-aq, indetti jeñip şıqqan Qıtay sekildi sanaulı elder bolğanımen olardıñ ekonomikadağı jetekşilik röli tömen.

Barlıq öndiruşiler, qızmet körsetuşı biznes tarauları da twtınudıñ tömendeuinen bolaşaq birer jılın elestete almay jatır. Qazirgidey dağdarısta twtınudıñ tömendeytini zañdı da, sebebi, kez-kelgen dağdarıs bwğan deyin körsetkendey jwmıssızdıqtıñ ösuine alıp keledi de, erteñine alañdağan twtınuşılar qarajattarın barınşa ünemdeude. Säykesinşe bwl qatınas-tasımaldan tartıp, öndiru men qızmet öteu käsipterin buıp tastadı.

Europalıq BAQ-tıñ habarına qarağanda, EO biznesti jandandırudıñ janama täsilderin tauıp şığuğa äreket etip jatır. Biraq, pandemiyanıñ ekinşi tolqınımen qatar ekonomikalıq dağdarıstıñ da ekinşi tolqını kelmek eken. Ekonomika salansınıñ mamandarı boljauınşa, JİÖ-nıñ şığındarı 2022 jılı ğana ornın toltıra aladı, al pandemiyanıñ äserinen bolğan ekonomikalıq delsaldıq tağı birneşe jılğa deyin sozıluı mümkin. Onıñ üstine, barlıq elde jappay vakciyanalau da wzaq uaqıttı aladı. Sondıqtan da, bir jıl tolıqtay «pandemiya jılı» bolıp qala bermek.

“The Qazaq Times”