El prezidenti Q.Toqaev 1269 jılı Talas qwrıltayında derbestigi tolıq moyındalğan Altın Orda (Joşı wlısı, Wlıq wlıs) imperiyasınıñ 750 jıldıq mereytoyın merekeleu turalı mälimdedi.

Joşınıñ wldarı Batu han negizin qalap, Berke han irgesin bekitken Altın Orda Möñke Temirdiñ biligi twsında 1269 jılı Talas özeniniñ boyında şaqırılğan Şıñğıs wrpaqtarınıñ qwrıltayında bir-birimen tatulıqtı saqtay otırıp, öz wlıstarında täuelsiz sayasat jürgizuge özara mämile jasasıp, öz aldına derbes imperiya ekenin tolıq moyındatuğa qol jetkizdi.

Joşı wlısı. Foto: Qazaqstan tarihy

Joşı hannıñ kesenesin ziyarat etken el basşısı Q.Toqaev halıqaralıq turistik forumda «Wlıtau aymağı mindetti türde Qazaqstannıñ turister tartu kartasınıñ aldıñğı qatarında boluı tiis. Bwrın jobalanğan «Wlıtau» wlttıq tabiği parkin qwru mäselesin jüzege asıru kerek. Biıl mwnda turister üşin arnayı ortalıq aşıluı tiis»,  – dedi. Qazaq dalasında osıdan segiz ğasır bwrın qwrılğan alıp imperiya Altın Ordanıñ mereytoyın atap ötip, negizin qalauşı äri qazaq handarınıñ tüpatası Joşı hannıñ esimin wlıqtau jöninde bastama köterdi.

«Wlıtau halıqaralıq deñgeydegi etnografiyalıq turizmniñ ortalığına aynaluı tiis. Bwl jwmıstardı Altın Ordanıñ 750 jıldığın merekeleu qarsañında bastau kerek», – dedi prezident. Sonımen qatar, Toqaev «Biz Altın Orda negizin qalauşı Joşı hanğa mindetti türde qwrmet körsetuimiz kerek. Asa mañızdı missiya: bükil älemniñ nazarın osınday tarihi twlğağa audaru jäne onıñ kesenesin mädeni turizm nısanına aynaldıru» qajettigin ayttı.

Altın  Orda – Joşı wlısınıñ  ornına qwrılğan  alğaşqı memleketterdiñ  biri. Joşı hannıñ balası Batu hannıñ  kezinde  Orda  Altay tauınan  Dunay özenine  deyingi  wlan-ğayır  jerdi   alıp jatqan  ülken memlekettiñ ortalığı  alğaşında  Edil boyındağı  Saray-Batuda bolsa, keyin  Saray-Berkege  köşi­rilgen. 1227-1502 jıldar aralığında, üş jüz jılğa juıq saltanat qwrğan säuletti-säuleli qağanat tarih köşinde Qazaq handığınıñ biligine wlasa otırıp, tabiği-tarihi twrğıda mwragerlik qwqığın iemdengen. Keybir ğalımdar Batu hannıñ (1227-1255 j.j.)  hronikasın dälel türinde negiz etip, 2027 jılı «Altın Orda imperiyasınıñ 800 jıldıq mereytoyın» atap ötu zañdı degendi aytadı.

Altın Orda imperiyasınıñ kartası. Foto: Qazaqstan tarihy

Wlıtau jazığındağı Han ordası. Foto: Qazaqstan tarihy

"The Qazaq Times"